Lesnotas volgens weke en kwartaal - Senior Seconder 2

Blaai deur onderwerpe vir Senior Sekondêr 2 1ste, 2de en 3de Kwartaal, Alle Weke, Alle Vakke

  1. Tuis
  2. Lesnotas volgens weke en kwartaal
  3. Senior Sekondêr 2

KWARTAAL: EERSTE KWARTAAL

VAK: BIOLOGIE

KLAS: SS 2

VERWYSINGS

    • Moderne Biologie vir Senior Sekondêre Skole deur ST Ramalingam
    • Essential Biology deur MC Michael
    • New School Biology deur H. Stone en Cozen
    • SSCE vorige vrae en antwoorde
    • Nuwe Stelselbiologie deur Lam en Kwan
    • Kollege Biologie deur Idodo Umeh
    • UTME en Cambridge vorige vrae en antwoorde
    • Biologie Praktiese Handboek

WEEK SEWE

BEWARING VAN NATUURLIKE HULPBRONNE

   

INHOUD

  • Definisie
  • Behoefte aan bewaring
  • Natuurlike hulpbronne wat bewaar moet word
  • Metodes om natuurlike hulpbronne te bewaar
  • Belangrikheid van bewaring van natuurlike hulpbronne
  • Maniere om die bewaring van natuurlike hulpbronne te verseker



BEWARING VAN NATUURLIKE HULPBRONNE

Definisie : Bewaring word gedefinieer as die beplande, beheer-ontginning of oordeelkundige gebruik van natuurlike hulpbronne om die voortdurende beskikbaarheid daarvan te verseker en om die kwaliteit of oorspronklike aard van die omgewing te bewaar. Met ander woorde, bewaring is die bewaring van natuurlike hulpbronne teen verlies, vermorsing of ontginning deur rasionele gebruik en om die voortgesette gebruik of beskikbaarheid daarvan te verseker en die kwaliteit of oorspronklike aard van die natuurlike hulpbronne te bewaar.

Natuurlike hulpbronne kan hernubaar of nie-hernubaar wees.

(i) Hernubare natuurlike hulpbronne : Dit is natuurlike hulpbronne wat herwinbaar is. Voorbeelde is reën, diere, plante, water en voedsel en grond.

(ii) Nie-hernubare natuurlike hulpbronne : Dit is hulpbronne wat wanneer uitgeput nie vervang of herwin kan word nie. Voorbeelde is hoofsaaklik minerale hulpbronne soos petroleum, steenkool, tin, koper, ens.

Behoefte of redes vir bewaring

(i) Om vernietiging van natuurlike omgewing te voorkom of om die voortgesette gebruik van natuurlike hulpbronne tot die mens se voordele toe te laat

(ii) Om skaars en waardevolle spesies plante en diere vir die toekomstige geslag te bewaar of om hulle van uitwissing of permanente vernietiging te red.

(iii) Om natuurlike pragtige landskappe te bewaar vir hul estetiese waardes

(iv) Om die herwinning van sommige skaars minerale hulpbronne, bv. water, te bevorder

(v) Om die vernietiging van natuurlike ekosisteem te voorkom; dit sal die organismes in die ekosisteem toelaat om te oorleef.

(vi) Bos wat medisinale materiaal verskaf, moet bewaar word om maklike beskikbaarheid en voortbestaan te verseker.

(vii) Natuurlike hulpbronne, bv. wilde lewe, woude, minerale, ens. verskaf basis vir navorsingsdoeleindes.

Natuurlike hulpbronne wat bewaar moet word

Natuurlike hulpbronne wat bewaar moet word, sluit in wild, water, woud, grond, lug en minerale hulpbronne.

Evaluering  

  1. Wat is bewaring van natuurlike hulpbronne?
  2. Noem vyf behoeftes vir bewaring.

Metodes om natuurlike hulpbronne te bewaar

  1. Metodes om wild te bewaar
  2. i) Stigting van wild- of woudreservate
  3. ii) Stigting van dieretuine.

iii) Beheer van jag om uitsterwing van sommige dierspesies te voorkom

  1. iv) Verbod op doodmaak of stropery van diere in wildreservate.
  2. v) Verbod op bosbrand aangesien dit kan lei tot migrasie of verplasing van wild.
  3. vi) Verbod op ontbossing en aanmoediging van bebossing of herbebossing.

vii) Skep van bewustheid oor die waardes van wild.

(viii) Voorkoming van besoedeling om die vernietiging van waterlewe te voorkom.

  1. Metodes om bos te bewaar

(i) Sny van bome sonder om die ondergroei te vernietig

  1. ii) Herbebossing of aanmoediging van die plant van bome.

iii) Voorkoming van bosbrande of sorgelose bosbrande.

  1. iv) Voorkoming van plantplae en -siektes.
  2. v) Stigting van woudreservate.
  3. vi) Die opvoeding van die publiek oor die waarde van woude en die belangrikheid van bewaring.

  1. Metodes om grond te bewaar
  2. i) Voorkoming van oorbeweiding wat gronderosie kan veroorsaak.
  3. ii) Voorkoming van onoordeelkundige afkap van bome of ontbossing wat die grond aan erosie blootstel.

iii) Aanneming van beter boerderypraktyke, bv. wisselbou om erosie, loging, versuiping of suurheid te voorkom.

  1. iv) Voorkoming van besoedeling van grond om nie bruikbare grondorganismes te vernietig nie

(v) Vermyding van skoon skoonmaak wat die grond kan blootstel

erosie

(VI) Voorkoming van bosbrand wat die grond aan erosie kan blootstel.

  1. Metodes om lug te bewaar
  2. i) Voorkoming van uitvloeisel van fabrieke of fabriekskoorstene wat die lug kan besoedel of suurreën kan veroorsaak
  3. ii) Voorkoming van dampe van motor- of termiese aanlegte wat luglewe kan beïnvloed

iii) Behoorlike behandeling en wegdoening van riool

  1. iv) Behoorlike verbranding van afval om te verhoed dat rook of roet die lug besoedel

  1. Metodes om mineraal te bewaar

Minerale hulpbronne, anders as ander hulpbronne, is nie-hernubare hulpbronne, want sodra hulle uitgeput is, kan hulle nie vervang word nie, vandaar die behoefte om te bewaar. Die metodes om minerale hulpbronne te bewaar is:

  1. Daar moet wetgewing wees teen onoordeelkundige ontginning van minerale hulpbronne.
  2. Effektiewe en doeltreffende ontginning van mineraal moet aangeneem word om vermorsing te voorkom.
  3. Daar behoort effektiewe en doeltreffende benutting van beskikbare minerale hulpbronne vir die mens se gebruik te wees.
  4. Oorafhanklikheid van 'n bepaalde minerale hulpbron moet ontmoedig word, aangesien dit kan lei tot die uitputting van sodanige mineraalhulpbron.
  5. Daar moet behoorlike prysbepaling van minerale hulpbronne en hul neweprodukte wees om maksimum waarde vir die minerale produkte te verseker.

Evaluering

  1. Noem vyf metodes om woud te bewaar.
  2. Stel vyf maniere voor om uitputting van grond te voorkom.

Belangrikheid of voordele van bewaring van natuurlike hulpbronne

Voordele van bewaring van natuurlewehulpbronne

  1. Dit verskaf voedsel vir menslike gebruik
  2. Dit kan dien as toeristesentrums vir plesier en ontspanning.
  3. Dit dien as bronne van voedselvoorsiening, bv vis, garnale, krewe ens.
  4. Dit word gebruik vir hidro-elektriese kragopwekking (HEP) wat elektrisiteit verskaf, bv. Kainji-dam.
  5. Water is nuttig vir landboudoeleindes, dit wil sê, besproeiing.
  6. Water dien as 'n medium van vervoer in riviere, mere en oseane.
  7. Water is belangrik vir huishoudelike en industriële gebruike, bv. drink, was, kook ens.
  8. Water kan vir ontspannings- en toeristedoeleindes gebruik word.
  9. Water verskaf werk aan mense, bv vissers, kano- of skeepsbouers ens.

Voordele van Boshulpbronnebewaring

  1. Woude is bronne van voedselvoorsiening, bv vrugte, groente, vleis ens.
  2. Woude is bronne van hout vir konstruksiedoeleindes.
  3. Woude verskaf medisinale kruie.
  4. Hulle is bronne van vuurmaakhout wat vir kook gebruik word.
  5. Woude is die tuiste of habitat van wilde diere wat as wildreservate kan dien.
  6. Woude verskaf werk aan sommige mense, bv. boswagte, houtwerkers en jagters.
  7. Forest verskaf grondstowwe vir nywerhede, bv. katoen, rubber, toue en tou, latex, hout, ens.
  8. Woude kan as sentrums van toerisme dien.
  9. Woude kan ook as windbreek dien.



Voordele van grondhulpbronnebewaring

  1. Grond ondersteun landbou of boerdery.
  2. Dit ondersteun die groei van waardevolle hout vir bou en meubelvervaardiging.
  3. Geboue word op die grond opgerig.
  4. Minerale hulpbronne word uit die grond verkry.

Voordele van Lughulpbronbewaring

  1. Lug verskaf suurstof wat in asemhaling deur plante en diere gebruik word.
  2. Dit verskaf koolstofdioksied wat deur plante vir fotosintese gebruik word.
  3. Lug verskaf ook gasvormige stikstof wat deur plant gebruik word om proteïene te vervaardig.
  4. Lug is die habitat van meeste organismes, bv voëls, insekte ens.
  5. Dit maak die lewe meer sinvol en gemakliker.

Voordele van bewaring van minerale bronne

  1. Minerale hulpbronne verskaf brandstof, bv. steenkool, petroleum en aardgas, vir gebruik.
  2. Hulle word vir konstruksiedoeleindes gebruik, bv. yster, sink, aluminium.
  3. Sommige word vir industriële ontwikkeling gebruik, bv. diamant, yster, koper, silwer ens.
  4. Sommige is bronne van ornamente, bv. goud, silwer, brons ens.
  5. Minerale is bronne van buitelandse valuta.
  6. Hulle verskaf ook werk, bv mynwerkers, boormanne, bemarkers ens.

Evaluering  

  1. Noem drie voordele van die bewaring van grond.
  2. Noem twee voordele van die bewaring van petroleum in Nigerië.

Maniere om die bewaring van natuurlike hulpbronne te verseker

(1) Stigting van agentskappe vir bewaring: Agentskappe word gestig om te verseker dat hierdie natuurlike hulpbronne bewaar word, bv. die bewaring van wildlewe-boshulpbronne, waterhulpbronne, lug, grond en minerale hulpbronne. Agentskappe vir bewaring is:

(i) Nigeriese Bewaringstigting.

(ii) Federale Omgewingsbeskermingsagentskap (FEPA)

(iii) Rivierbekkenontwikkelingsowerhede (RBDA).

(iv) Ministeries van Landbou.

(v) Departement van wildbewaring.

(2) Oprigting van Wildreservate of Nasionale Parke : Die wildreservate of nasionale parke dien vir die beskerming van wild, skaars of bedreigde spesies en vir ontspanningsdoeleindes sowel as wetenskaplike doeleindes.

Sommige wildreservate in Nigerië sluit in:

(i) Yankari-wildreservaat in Bauchi.

(ii) Borgu-wildreservaat in die staat Niger.

(iii) Shasha-rivierwoud in Ogun-staat.

(iv) Olomu-bosreservaat in Kwara-staat.

(v) Mamu-rivierbosreservaat in Anambra-staat.

(vi) Zamfara-bosreservaat in Zamfara-staat.

(3) Uitvaardiging van bewaringswette, edikte of dekrete : Hierdie wette, edikte of dekrete word deur die regering gemaak om die afkap van bome, jag of uitbuiting van bedreigde spesies of onoordeelkundige ontginning van minerale hulpbronne te reguleer. Hierdie wette moet gehoorsaam word.

(4) Bewaringsopvoeding : Bewaringsopvoeding dien om die bevolking in te lig oor die behoefte om natuurlike hulpbronne te bewaar en die gevolge van die uitwissing of uitputting van sulke hulpbronne soos bome, wild en minerale.

Probleme wat met bewaring geassosieer word  

Die volgende is uitdagings wat ondervind word in die proses om hulpbronne te bewaar:      

(i) Gronderosie veroorsaak deur natuurlike wind, reënval en afloopwater.

(ii) Grond-, lug- en waterbesoedeling.

(iii) Voorkoms van natuurrampe soos aardbewings en vloede.

(iv) Oorbeweiding veroorsaak deur huishoudelike vee.

(v) Onoordeelkundige jag wat tot wild verdwyning lei.

(vi) Onoordeelkundige bosbrand en afkap van hout wat lei tot verdwyning van wilde plante en diere.

(vii) onoordeelkundige visvang wat tot uitputting van waterlewe lei.;

(viii) Toepassing van swak boerderymetodes, bv. bosbreking, verskuiwende bewerkings en voortdurende oes wat lei tot uitputting van grondvoedingstowwe.

(ix) Probleem van oliestorting wat lei tot verlies van aard- en waterlewe.

Algemene Evaluering

  1. Wat is bewaring?
  2. Noem vyf faktore wat die bewaring van natuurlike hulpbronne beïnvloed.
  3. Lys vyf bewaringsagentskappe in Nigerië.
  4. Noem vyf voordele van die bewaring van hulpbronne.
  5. Gee vyf natuurlike hulpbronne wat bewaar moet word.



Naweekopdrag  

  1. Die beplande gebruik van natuurlike hulpbronne om die deurlopende beskikbaarheid te verseker is A. Bewaring B. Bewaring C. Berging D. Ontginning.
  2. Hierdie is voorbeelde van hernubare natuurlike hulpbronne behalwe A. Reën B. Petroleum C. Plante D. Grond
  3. Die volgende is agentskappe vir bewaring behalwe A. FEPA B. RBDA C. Ministerie van Landbou D. VMA
  4. Borgu-wildreservaat kan gevind word in A. Abia B. Benue C. Niger D. Anambra
  5. Die volgende plaaspraktyke lei tot uitputting van grondvoedingstowwe behalwe A. Bosbraak B. Verskuiwing van bewerking C. Deurlopende gewasse D. Wisselbou

   Teorie

  1. (a) Definieer die term "Bewaring".

(b) Noem drie redes vir bewaring.

  1. Noem twee metodes om elk van die volgende te bewaar (a) Water (b) wild (c) woud

Leesopdrag

Kollege Biologie deur idodo Umeh. Hoofstuk 25, bladsy 573-576